วื้ดๆ วิทยาศาสตร์กับการเกิดเสียงรูดซิป

วื้ดๆๆ เสียงรูดซิปที่เราได้ยินกันทุกวันจากกระเป๋าดินสอ เสื้อแจ็คเกต หรือแม้แต่เสียงบีท บ็อกซ์ที่สร้างขึ้นจากคนเรา เสียงวื้ดๆที่บางคนก็ชอบ แต่บางคนก็รำคาญ (โดยเฉพาะจากเด็กๆที่กำลังซนรูดไม่หยุดเลย) มีหลักเกิดขึ้นมาได้อย่างไร วันนี้โทริจะขอมาเล่าให้ฟังกันแบบง่ายๆค่ะ

อะไรที่ทำให้ซิปถึงสร้างเสียง?

ที่มา : https://www.thoughtco.com/definition-of-frequency-605149

เรามาเริ่มจากการลองหยิบซิปข้างๆตัวมารูดกันดู ง่ายๆเลยเห็นโครงสร้างของมันใช่ไหมคะ การที่เราจะรูดเราจะใช้องค์ประกอบหลักๆอยู่สองส่วนของซิปคือ หัวซิป และฟันซิป พอลองทดสอบรูดดูก็น่าจะรู้สึกถึงการสั่นสะเทือนแล้วก็ได้ยินเสียงกันใช่ไหมคะ สิ่งที่เกิดขึ้นนี้เองเกิดมาจากแรงเสียดสีระหว่างฟันซิปทั้งสองด้านมาประกบกันและ เปลี่ยนแปลงพลังงานจลน์หรือพลังงานที่เกิดจากวัตถุทางกายภาพเคลื่อนที่จากการรูด ให้เป็น 'ความร้อน' และ 'เสียง'

ปรากฎการณ์นี้เกิดขึ้นเป็นไปตามกฎของการอนุรักษ์พลังงาน (Law of conservation of energy : พลังงานเป็นสิ่งที่ไม่สามารถสร้างขึ้นมาได้ และไม่สามารถที่จะทำให้สูญหายไปได้ เพียงแต่สามารถเปลี่ยนแปลงรูปลักษณ์ได้) ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่นี่ ในขณะเดียวกันทฤษฎีนี้ก็กล่าวว่าในทางกลับกันมันก็มีโอกาสในบางสถานการณ์ที่เราจะสูญเสียพลังงานบางส่วนกลายเป็นพลังงานส่วนอื่นในขั้นตอนนี้ ซึ่งในเคสของการรูดซิปก็คือ พลังงานกลายเป็นความร้อนและเสียง แรงเสียดสีของหัวซิปกับฟันซิปและ ฟันซิปด้วยกันเองสร้างพลังความร้อนขึ้นมา และ'การสั่นสะเทือน' ที่เกิดขึ้นก็เป็นที่มาของเซียงรูดซิปที่เราได้ยินกัน หลักการของเสียง

ที่มา : https://learn.genetics.utah.edu/content/senses/hearing/

จากที่กล่าวมา เสียงของการรูดเกิดจากแรงเสียดสี แต่ที่นี้เรามาดูกันให้ลึกขึ้นว่าหลักการของเสียงเป็นอย่างไร 'เสียง' เกิดจากคลื่นเสียงมีการเคลื่อนที่ อัตราการเคลื่อนที่ในเวลาหนึ่งเราจะเรียกว่า 'ความถี่'(frequency) ส่วนมากจะวัดกันต่อวินาทีโดยมีหน่วยที่อาจจะคุ้นหูกันคือ เฮิร์ตซ์(Hertz) แต่ในกรณีของซิปเรามองง่ายๆว่าเป็นการรูดผ่านกี่ฟันต่อวินาทีก็ได้ค่ะ และด้วยความถี่มากหรือน้อยเป็นผลทำให้เสียงดังหรือเบา ดังนั้นอธิบายง่ายๆคือ เมื่อเรารูดเร็วขึ้นความถี่ของฟันที่รูดผ่านต่อวินาทีก็มากขึ้น เมื่อเรายิ่งรูดเร็วก็จะยิ่งเกิดเสียงรูดซิปที่ดังขึ้นเช่นกัน อีกทั้งยังมีเรื่องของการเกิด'ระดับเสียง'หรือ Pitch ที่มีผลทำให้เกิดเสียงสูงเสียงต่ำ เมื่อความถี่มากเสียงก็จะสูงมากไปตามกัน อ่านเรื่องระดับเสียงเพิ่มเติมได้ที่นี่ บทสรุปการเกิดเสียง

ดังนั้นการที่เรายิ่งรูดซิปขึ้นลงเร็วเท่าไร เสียงที่เกิดก็จะดังและสูงมากขึ้นเท่านั้น และเช่นกัน ถ้าเรารูดช้าก็จะเกิดเสียงต่ำและเบา นอกจากนี้เรื่องวัสดุก็มีส่วนเกี่ยวข้อง ฟันซิปต่างชนิดกันเช่น ฟันโลหะ ฟันพลาสติก ฟันไนลอน ล้วนมีปริมาณเสียงจากการเสียดสีไม่เท่ากัน หรือแม้กระทั่งความยาวของซิปเองก็มีผล เพราะจะทำให้ความถี่สามารถเป็นไปได้ที่จะมากขึ้นเช่นกันค่ะ

สุดท้ายนี้โทริ ฝากคลิปเสียงซิปที่เจอใน Youtube มาให้ทุกคนลองฟังเล่นกันนะคะ ในคลิปจะมีรูปคลื่นเสียงให้ดูด้วยว่าต่างกันยังไงค่ะ :)

---

หากท่านใดมีความสนใจในซิปหรือผลิตภัณฑ์ต่างๆ ทางโทริยินดีให้คำปรึกษาตลอด เพียงติดต่อมาหาเราได้ที่นี่ ติดต่อเรา และท่านสามารถติดตามการอัพเดทข่าวสาร และสิ่งที่น่าสนใจได้ใน facebook ของเรา ตามลิ้งค์นี้ได้เลยค่ะ Torithailand facebook #เรื่องราวซิป #เสียงรูดซิป #ซิป #โทริ #โทริไทยแลนด์ #torithailand

แตกได้ไง!? ทำไมซิปจึงแตก

เมื่อมีเกิดย่อมมีดับ ซิปก็เช่นกันค่ะ ซิปทุกชนิดนั้นย่อมมีอายุการใช้งานในตัวของมัน และปัญหาที่เราพบกันบ่อยมากที่สุดคือ การที่ซิปรูดแล้วฟันก็ไม่ปิดหรือที่เราเรียกกันว่า 'ซิปแตก' นั่นเองค่ะ วันนี้โทริจะมานำเสนอว่าทำไมซิปจึงแตกได้ ซิปแตกมีที่มาอย่างไร และเราจะแก้ไขได้อย่างไร

รู้จักกับอาการซิปแตก : อาการซิปแตก เกิดจากการที่ส่วนประกอบของหัวซิปเกิดปัญหาขึ้น ส่วนที่ว่าก็คือ ช่องใส่ผ้าซิป และราง (อ่านรายละเอียดเกี่ยวกับส่วนประกอบได้ที่นี่) ปัญหาที่ว่านี้คือการเปลี่ยนแปลงทางด้านขนาด ทำให้ความสามารถในการรวบประกบฟันซิปของหัวซิปถดถอยลง ซึ่งโดยส่วนมากเกิดจากการใช้งาน รูด-ดึง ซิป บ่อยๆหรือแรงๆ เมื่อนานๆเข้าแรงที่กระทำต่อหัวซิปผ่านป้ายซิป จะส่งผลทำให้ตัวช่องไหล่ของหัวซิปขยายออก นี่จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้ความสามารถในการประกบฟันซิปสูญเสียไปนั่นเอง

ภาพประกอบแรงที่เกิดขึ้นในหัวซิป

เราสามารถแก้ไขเบื้องต้นได้อย่างไรบ้าง? โทริขอนำภาพบางส่วนจาก วิดีโอคลิปทาง Youtube ช่องScience Sir มาประกอบให้ทุกท่านได้ศึกษากันค่ะ ขั้นแรกจะขอเปรียบเทียบซิปที่มีปัญหาก่อนนะคะ สังเกตุได้ชัดว่า หัวซิปที่ปัญหาจะมีช่องว่างของรางที่มากกว่ารางปกติ

ภาพจากทางYoutube ช่อง Science Sir

รางเผยอขึ้นออก อย่างชัดเจน ซึ่งเป็นสาเหตุหลักว่าทำไมซิปประกบกันไม่ได้

ภาพจากทางYoutube ช่อง Science Sir

วิธีแก้ง่ายๆคือ ทำให้รางกลับเข้าไปที่เดิม ด้วยความที่หัวซิปส่วนมากทำมาจากโลหะ จึงมีความยืดหยุ่น เราจึงสามารถนำคีมมาบีบให้รางมันกลับเข้าไปได้ทันที **ข้อควรระวัง: ควรออกแรงแต่เบาๆ มิเช่นนั้นหัวซิปอาจจะเบี้ยวและเสียเลยได้**

ภาพจากทางYoutube ช่อง Science Sir

ใช้คีมบีบเบาๆที่ปลาย ส่วนที่เผยอ ค่อยๆบีบทีละนิด บีบจนรางกลับมาขนานดังเดิม

ภาพจากทางYoutube ช่อง Science Sir

เท่านี้ก็เป็นอันเสร็จสมบูรณ์ ดูภาพเปรียบเทียบด้านล่างประกอบค่ะ

ภาพจากทางYoutube ช่อง Science Sir

แต่เวลาซ่อมจริงจะลำบากกว่าในตัวอย่างที่นำมาให้ชมนะคะ เพราะว่าจะต้องใช้คีมคีบผ่านวัสดุต่างๆ และเราจะตรวจสอบได้ยากกว่า ฉะนั้นออกแรงแต่เบาๆไว้ก่อนค่ะ

ภาพจากทางYoutube ช่อง Science Sir

ภาพเปรียบเทียบก่อนซ่อม - หลังซ่อม

ภาพจากทางYoutube ช่อง Science Sir

เท่านี้ก็สามารถซ่อมกลับมาใช้งานได้ปกติค่ะ แต่ทางที่ดีเราควรดูแลรักษาซิปอย่างถูกวิธีนะคะ ก่อนจบเรื่องเล่านี้ โทริขอฝากวิธีใช้งานและดูแลรักษาซิปให้ทุกท่านค่ะ การใช้งานให้ซิปอยู่กับเราได้นานๆ -เวลารูดซิปหากไม่จำเป็น อย่ารูดเร็วๆ แรงๆ เพราะถ้าเกิดซิปติด หรือกินผ้า จะทำให้ซิปเสียหายได้ง่ายขึ้น -ทุกครั้งก่อนที่จะรูดซิปปิดเปิด ให้จับริมฟันสองข้างให้แนบกันก่อนค่อยรูด เพื่อให้หัวซิปสามารถประกบฟันได้ถูกต้อง -ก่อนที่จะนำซิปไปซัก ไม่ว่าจะเป็นเสื้อ กางเกง กระเป๋า หากเป็นไปได้ ควรรูดซิปปิดก่อน ป้องกันการกระทบ รางซิปจะได้ไม่ช้ำ และไม่หักกลาง -ถนอมซิปโดยอาจจะใช้สบู่ หรือเทียนไข ถูฟันซิปทั้งสองด้านทำให้ซิปรูดได้ลื่นขึ้น

---

หากท่านใดมีความสนใจในซิปหรือผลิตภัณฑ์ต่างๆ ทางโทริยินดีให้คำปรึกษาตลอด เพียงติดต่อมาหาเราได้ที่นี่ ติดต่อเรา และท่านสามารถติดตามการอัพเดทข่าวสาร และสิ่งที่น่าสนใจได้ใน facebook ของเรา ตามลิ้งค์นี้ได้เลยค่ะ Torithailand facebook #ซิปแตก #ซิป #ข้อมูลซิป #โทริ #โทริไทยแลนด์ #torithailand #ผู้ผลิตและจัดจำหน่ายซิป

เจาะลึก!! การทำงานของซิป

จากเรื่องเล่าครั้งที่แล้วที่โทริได้เล่าเกี่ยวกับ ส่วนประกอบของซิป วันนี้โทริอยากจะมานำเสนอสิ่งที่ลึกลงไปอีกค่่ะ นั่นก็คือการทำงานของซิป ในซิปจะมีส่วนที่สำคัญหลักที่เป็นตัวการในการที่งานของระบบซิปอยู่สองอย่าง นั่นก็คือฟันซิป และหัวซิปนั่นเองค่ะ

ฟันซิป ไม่ว่าจะเป็นซิปประเภทใดก็ตาม หลักการการทำงานของฟันซิปคือการล็อคประกบ หรือการเกี่ยวยึดกันเองของฟัน ถ้าเป็นฟันซิปโลหะก็จะผลิตจากแผ่นลวดโลหะนำมาตัดเป็นรูปฟันและ ประกบกับตัวผ้าซิป หากเป็นซิปไนลอนจะเป็นการใช้ความร้อนและการเย็บระหว่างเส้นเอ็นกับผ้า ส่วนซิปพลาสติกจะใช้การหลอมบล็อคลงในเนื้อผ้าซิปเลย แต่ไม่ว่าเป็นฟันประเภทใดหลักคิดคือการทำให้เกิดรูปทรงของการเกี่ยวกันขึ้นมาอย่างแน่นเหนียว

ภาพ diagram การเกี่ยวกันของฟันซิป

หัวซิป ส่วนสำคัญที่จะทำให้ฟันซิปประกบกันได้ก็คือหัวซิป หลักการทำงานของหัวซิปสามารถอธิบายได้ง่ายๆ ก็คือ หัวซิปเป็นรางที่นำฟันซิปทั้งสองข้างมารวมประกบกัน โดยหากอธิบายให้ละเอียดหัวซิปจะประกอบไปด้วยส่วนต่างๆดังนี้ 1,ป้ายซิป(puller) : เป็นส่วนสำคัญที่ใช้ในการดึงจับลากหัวซิปให้ขยับ ส่วนนี้สามารถออกแบบได้อย่างอิสระ แต่ต้องทำให้สามารถจับดึงได้ง่าย 2.สันยอด(crown) : เป็นห่วงที่ใช้ยึดป้ายเข้ากับหัวซิป 3.แกน(diamond) : เป็นส่วนโครงสร้างความแข็งแรงหลักภายในซิป มีลักษณะเป็นเหลี่ยมช่วยส่งให้ฟันซิปประกบกัน 4.ไหล่(shoulder) : ส่วนหน้าสุดของรางที่ภายออกมา 5.ช่องใส่ผ้า(tape gap) : รางที่ใช้สอดผ้าและฟันซิปเข้าไป 6.ราง(rail) : รางมีสองส่วนคือรางบนและรางล่าง ซิปที่เกิดปัญหาไหล ส่วนมากเกิดมาจากระยะของรางถูกดึงจนรางทั้งคู่บนล่างห่างออกจากกัน จากการใช้งานดึงหัวซิปบ่อยๆและรุนแรง 7.ปาก(mouth) : ส่วนแรกที่ตัวซิปจะลอดผ่านเข้าไป

ลักษณะของรูปแบบป้ายซิป เราสามารถพบเห็นได้ทั่วไป สองลักษณะ คือ - หัวซิปแบบป้ายสอด : เป็นโครงสร้างแบบพื้นฐานป้ายซิปคล้องโดยตรงกับสันยอดของซิปเลย - หัวซิปแบบป้ายคล้อง : เป็นโครงสร้างที่ถูกพัฒนาภายหลัง โดยจะมี'ห่วงคล้อง'เพิ่มขึ้นมา เพื่อเป็นตัวประสานกับป้ายซิปอีกที ข้อดีของรูปแบบนี้คือ ป้ายซิปสามารถถูกออกแบบได้อย่างอิสระมากกว่า สามารถกำหนดขนาดและ รูปแบบได้หลากหลายกว่า จะพบได้มากในป้ายแฟชั่นต่างๆ

เกร็ดเสริม : ทุกท่านเคยสังเกตไหมคะว่า ด้านหลังหัวซิป ส่วนมากเราจะพบตัวเลขและ/หรือตัวอักษร ปรากฎอยู่บนนั้น ตัวเลขนั้นคืออะไร ทราบไหมคะ?

ตัวเลขกับตัวอักษรเหล่านั้น มีความสำคัญอยู่ไม่น้อยเลยนะคะ โทริขอเฉลยค่ะ ตัวเลขด้านบน : บอกขนาดเบอร์ซิป เช่น จากในรูปด้านล่างคือหัวซิปที่ใช้กับซิปเบอร์5 ตัวอักษรด้านล่าง : ใช้จำแนกแถวในแบบหล่อของหัวซิป (จะกล่าวถัดไป)

การหล่อหัวซิป ในการหล่อหัวซิปจะใช้แม่พิมพ์ที่สามารถพิมพ์หล่อหัวซิปออกมาทีละหลายชุด ดังนั้นหากเกิดปัญหาขึ้นในหัวซิปหนึ่งในแบบพิมพ์ที่หล่อขึ้นมา เราจะไม่สามารถทราบได้เลยว่าหัวซิปจุดไหนในแม่พิมพ์ที่เป็นปัญหา ดังนั้นการพิมพ์อักษรกำกับเอาไว้จึงช่วยในการแยกแยะ และลดความผิดพลาดที่เกิดขึ้นในการผลิต (จากในรูปด้านล่าง เราจะนำไปกลึงให้หัวซิปในแบบหลุดออกมา ทำความสะอาดและนำไปใช้ ส่วนแกนแม่พิมพ์ที่เห็นเป็นแท่งจะนำกลับไปหลอมเป็นวัสดุผลิตใหม่ ไม่สิ้นเปลือง)

ชุดหัวซิป ที่เพิ่งออกจากแม่พิมพ์ (ยังไม่ผ่านการกลึงให้สวยงาม)

รายละเอียดต่างๆของซิปนั้น ยังมีรายละเอียดมากมายให้ทุกท่านได้ศึกษา ไม่ว่าจะเป็นกลไกต่างๆ หรือวิธีการ หัวข้อต่างๆเกี่ยวกับซิปและอุปกรณ์การเมนท์ โทริยินดีและพร้อมให้ความรู้และเรื่องเล่าดีๆแก่ท่านเสมอ โทริขอปิดท้ายด้วยคลิปวิดีโอแสดงภาพการรูดซิปและการทำงานของฟันซิปให้ท่านได้ชมค่ะ

หากท่านใดมีความสนใจในซิปหรือผลิตภัณฑ์ต่างๆ ทางโทริยินดีให้คำปรึกษาตลอด เพียงติดต่อมาหาเราได้ที่นี่ ติดต่อเรา และท่านสามารถติดตามการอัพเดทข่าวสาร และสิ่งที่น่าสนใจได้ใน facebook ของเรา ตามลิ้งค์นี้ได้เลยค่ะ Torithailand facebook #การทำงานของซิป #ซิป #ข้อมูลซิป #โทริ #โทริไทยแลนด์ #torithailand #ผู้ผลิตและจัดจำหน่ายซิป